ترس از بیان ایده و روش‌های غلبه بر آن

برخی افراد معتقدند ایده‌ها مانند نوزادان تازه متولد‌ شده هستند که شاید چندان زیبا به نظر نرسند؛ اما نیازمند مراقبت ویژه هستند؛ زیرا هر فرد ناشایستی می‌تواند به آن‌ها آسیب برساند یا آن‌ها را از بین ببرد. از سوی دیگر، افراد باصلاحیت و عاشق، به زنده ماندن و رشد آن‌ها کمک می‌کنند. حتی برخی معتقدند که ایده‌های‌شان همانند بچه‌های معصوم‌شان هستند و باید از آن‌ها محافظت کنند؛ زیرا مردم در گوشه‌وکنار منتظرند تا آن‌ها را بدزدند یا از بین ببرند! به همین دلیل، لازم است از به اشتراک گذاشتن ایده‌ها پرهیز کنیم و باید آن‌ها را برای خودمان نگاه داریم. این نوع تفکر، همان ترس از بیان ایده است که ریشه در مسائل مختلف روان‌شناختی دارد که در این مطلب قرار است به آن بپردازیم

ایده‌ها چیزی نیستند که شما بخواهید به آن‌ها بچسبید و مانند پول یا سایر دارایی‌های ارزشمند خود با آن‌ها رفتار کنید و آن‌ها را فقط برای خود نگاه دارید. ایده‌ها می‌آیند و می‌روند و به‌هرحال، ذهن دیگران هم سرشار از ایده‌هایی است که ممکن است مشابه ایده‌های شما باشند یا با آ‌ن‌ها فرق داشته باشند. این ارتباطات است که اهمیت بیشتری دارد؛ ارتباط با دیگران و ارتباط با ایده‌های مختلف! در ارتباط میان ایده‌هاست که نوآوری شکل می‌گیرد و در ارتباط با دیگران است که آن نوآوری‌ها به حیات خود ادامه می‌دهند و تحقق می‌یابند.

دلایل روان‌شناختی ترس از بیان ایده

ترس از بیان ایده و به ‌اشتراک‌گذاشتن آن‌ها کاملا طبیعی است؛ اما نباید شما را عقب نگه دارد. در پس این ترس دلایل متفاوتی وجود دارد که با شناخت و درک آن‌ها می‌توان راحت‌تر به راهکارهایی برای غلبه بر آن دست یافت. این راهکارها درنهایت به فراهم کردن مکانی “امن” و “مطمئن” برای ارائه ایده‌ها کمک می‌کنند.

ترس از به سرقت رفتن ایده‌ها

احتمالا وقتی قصد دارید در مورد ایده تازه خود با کسی صحبت کنید، نبردی در ذهن‌تان درمی‌گیرد و فکرهایی کاملا متناقض از ذهنتان عبور می‌کند؛ مانند اینکه “اگر ایده من احمقانه به نظر برسد و به‌کل رد شود، چه؟” یا “اگر کسی آن را بدزدد و با آن ثروتمند شود چه؟”. حقیقت این است که ایده فقط در حد یک تفکر در ذهن باقی می‌ماند؛ مگر اینکه کسی برای اجرای موفقیت‌آمیز آن کاری انجام دهد. جهان مملو از ایده‌های مشابه با ماهیت و نقطه تمرکز یکسان است و تنها اجرای مؤثر آن‌ها عامل تعیین‌کننده موفقیت یا شکست یک ایده است

ترس از قضاوت شدن

یکی از دلایل مهم ترس از بیان ایده، ترس از قضاوت شدن از سوی دیگران است. وقتی ایده‌ای دارید که برای آن ارزش قائل هستید، به اشتراک گذاشتن آن می‌تواند به معنای نقد شدنش از سوی دیگران باشد که همین امر چالشی برای شماست. اگر آن را تنها برای خود نگاه دارید، می‌توانید در مورد آن هرروز رویاپردازی کنید؛ بنابراین، این ایده همچنان برای‌تان امن باقی می‌ماند و به شما احساس خوبی در مورد خودتان می‌دهد.

به اشتراک گذاشتن یک ایده می‌تواند شما را از دنیای فانتزی‌تان بیرون بکشد و با واقعیت روبرو کند. این کار ممکن است باعث شود شما در مقابل دیگران آسیب‌پذیر شوید یا در یک موقعیت دفاعی برای اثبات ارزش ایده تلاش کنید. اما فراموش نکنید هنگامی که ترس از قضاوت بر شما چیره و مانع از بیان ایده در مقابل دیگران می‌شود، شما خود را از دیدن و شنیدن بازخوردهایی محروم می‌کنید که می‌توانند نگاه تازه‌ای به شما ببخشند؛ پس، باید بر ترس غلبه کنید

ترس از بهترین نبودن

همه ما می‌دانیم که دست بالای دست بسیار است؛ به همین دلیل، ترس از بهترین نبودن در ما وجود دارد. به‌خصوص اگر از سوی فرد یا افرادی احساس آسیب‌پذیری و تهدید ‌کنیم، در ناخود‌آگاه خود احساس رقابت شدید می‌کنیم و تلاش می‌کنیم که بهترین بودن خود را به اثبات برسانیم. اگر دیگران بخواهند ایده شما را تغییر دهند و پیشنهادهایی هم برای بهتر شدن آن ارائه کنند، احتمالا چندان در ذهن خود از این بابت احساس رضایت نمی‌کنید. احساس مالکیت یک ایده کاملا طبیعی است، فقط به یاد بیاورید که چند بار این ترس شما را از به اشتراک گذاشتن ایده‌های‌تان یا قدم برداشتن برای اجرای آن عقب نگاه داشته است؟ پس، باید راهی برای مقابله با آن بیابید.

نداشتن اعتماد به نفس

وقتی به توانایی‌های خود اطمینان داشته باشید، به ایده‌های خود نیز اعتماد و اطمینان دارید. دراین‌صورت، دیگر نگران این مسئله نیستید که ایده‌های‌تان مورد تأیید دیگران قرار بگیرند یا نه. اگر از اعتماد به نفس کافی برخوردار باشید، شما با هدف حمایت از تیم و کارفرمایان یا برای موفقیت یک پروژه یا سرمایه‌گذاری تجاری ایده‌های خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارید و به اینکه پس از آن چه اتفاقی خواهد افتاد، فکر نمی‌کنید

ترس از عدم موفقیت

این ترس برای بسیاری از ما آشناست. برای غلبه بر این ترس، بدترین سناریو و بدترین اتفاقی را که ممکن است رخ دهد، در نظر بگیرید و خود را در آن موقعیت فرض کنید. وقتی به‌وضوح بتوانید به سؤال “بدترین چیزی که می‌تواند رخ دهد چیست؟” پاسخ دهید، درواقع عمیق‌ترین ترس و اضطراب ممکن را در نظر می‌گیرید و به خودتان فرصت رویارویی با آن شرایط و پیدا کردن راه‌حل را می‌دهید.

راهکارهایی برای غلبه بر ترس از بیان ایده

چند راهکار ساده برای غلبه بر ترس از بیان ایده وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را امتحان کنید. دراین‌صورت، هم خود و هم تیم خود را می‌توانید به ریسک‌پذیری بیشتر و جسارت برای به اشتراک‌گذاری ایده‌ها تشویق کنید.

• فضای امن در تیم خود ایجاد کنید

وقتی فضایی داشته باشیم که بدون قضاوت، حالت تدافعی یا تمسخر به ایده‌ها گوش کنیم، افراد تیم احساس امنیت می‌کنند و به بیان ایده‌های خود ترغیب می‌شوند. همچنین، اگر فردی بازخوردهای حرفه‌ای و صادقانه در مورد ایده‌هایش دریافت کند، متوجه می‌شود که به‌راستی خود ایده و کار است که مورد توجه و قضاوت قرار می‌گیرد نه شخصی که این ایده را مطرح کرده؛ در نتیجه، جسارت بیشتری در راه غلبه بر ترس از بیان ایده‌هایش پیدا می‌کند.

• ایده‌های “خام” خود را به اشتراک بگذارید

با به اشتراک گذاشتن ایده‌ای که کاملا شکل نگرفته یا کاملا اثبات نشده باشد، می‌توانید این رفتار را تمرین کنید. لازم نیست این اتفاق حتما در محیط کارتان بیفتد، با نزدیکان‌تان مثل مادر، همسر یا دوستان صمیمی‌تان شروع کنید. آن‌ها بدون تعارف نظرات‌شان را به شما می‌گویند؛ اما شما حالت تدافعی به خود نمی‌گیرید؛ زیرا می‌دانید که با حسن نیت این کار را انجام می‌دهند و در کنار آن‌ها راحت هستید.

• سوالات مختلف را درباره ایده‌ها در تیم مطرح کنید

سوالاتی که از روی کنجکاوی یا برای شفاف‌سازی بیشتر ایده‌ها پرسیده می‌شوند، روش خوبی برای ارزیابی ایده‌ها هستند که درنهایت می‌تواند به پختگی ‌آن‌ها کمک کند. هرچه افراد بیشتری با پیش زمینه‌های حرفه‌ای، تخصصی و حتی فرهنگی مختلف در گروه حضور داشته باشند، شانس رسیدن به یک ایده عملی جدید و هیجان‌انگیز بیشتر می‌شود. اگر همه افراد موافق یک ایده باشند و هیچ بحثی صورت نگیرد، احتمالاً ایده‌ها خلاقانه و جدید نیستند. زمانی که با پرسش و پاسخ در مورد ایده‌ها بحث می‌شود، افراد کمتر احساس می‌کنند که مورد قضاوت قرار گرفته‌اند و با حال بهتری در بحث مشارکت می‌کنند.

• ترس از بیان ایده را در خود بپذیرید، ریشه‌های آن را بشناسید؛ اما درهرحال این کار را انجام دهید

گاهی اوقات تنها بیان اینکه چگونه همه – یا بیشتر ما – این ترس را در وجودمان داریم، کمک می‌کند همه بتوانند بر ترس از بیان ایده فائق آیند و ایده‌های عالی خود را به اشتراک بگذارند.